piątek, 2 listopada 2012

Jak walczyć ze stresem?




Wyróżnia się trzy główne style radzenia sobie ze stresem:

  • aktywne zachowanie- czyli reakcje, które zmieniają sytuację;

  • poznawcze radzenie sobie- czyli reakcje, które zmieniają znaczenie lub ocenę stresu;

  • unikanie- czyli reakcje, które zmierzają do kontroli przykrytych uczuć

Aby zredukować szkodliwe skutki nie uzewnętrznionego stresu, nie wystarczy tylko go zidentyfikować i sobie uświadomić. Jak wiele jest źródeł stresu, tak wiele jest sposobów radzenia sobie z nim. Jednakże, wszystkie zmiany wymagają wysiłku: należy zmienić źródło stresu i/lub twoje reakcje na niego. Więc jak należy postępować? 

1. Uświadom sobie co jest twoim stresorem oraz twoje własne emocjonalne i fizyczne reakcje. 
  • Zaobserwuj swoje niepokoje. Nie ignoruj ich. Nie lekceważ ich. 
  • Ustal, które wydarzenia wywołują w tobie niepokój. Jak sobie tłumaczysz znaczenie tych wydarzeń? 

  • Zaobserwuj jak twoje ciało reaguje na stres. Czy jest to zdenerwowanie, a może fizyczny rozstrój? Jeśli tak, to jak on przebiega? 

2. Ustal, co możesz zmienić.

Najważniejsze - to nie pozwolić "wyłączyć" się myśleniu. Uspokojenie gonitwy myśli i chłodny ocena sytuacji pomogą nam podjąć właściwą decyzję. Najlepiej byłoby móc oderwać się na chwilę i pomyśleć spokojnie, z filiżanką herbaty w ręku, co się właściwie stało (np. urzędniczka nie załatwiła naszej sprawy i była nieprzyjemna) i dlaczego. 

Odpowiedź na to ostatnie pytanie może być bardzo istotna, warto więc poświęcić jej więcej czasu i spróbować udzielić sobie kilku, wynikających z różnych punktów widzenia, odpowiedzi. Różne możliwe warianty interpretacji zdarzenia są ważne dla uzyskania w miarę obiektywnego spojrzenia na to, co nas spotkało. Dzięki temu będzie można właściwie ocenić sytuację i stwierdzić, czy można coś w niej zmienić, czy też wszelkie próby zmiany będą tylko startą energii i czasu. Refleksja nad sobą pogłębi naszą znajomość własnych słabych i mocnych stron, co pozwoli m.in. przewidywać na przyszłość, jakie sytuacje niosą ze sobą dla nas ryzyko stresu.

1) Codziennie chwila gimnastyki

To najprostszy i najłatwiejszy sposób na pozbycie się silnego napięcia. 
Ruch sprawia, że krew krąży szybciej usuwając z organizmu nadmiar 
adrenaliny i hormonów stresu, które wytwarzamy w chwilach zdenerwowania. Doskonałym sposobem na pozbawienie się stresu jest 
też półgodzinny marszu na świeżym powietrzu, najlepiej wśród zieleni i ciszy.

2) Posłuchać spokojnej muzyki

Oddziaływanie dźwięków instrumentów muzycznych na naszą psychikę odkryto już przed wiekami, a gra na flecie lub lutni koiła nerwy cesarzy i królów.

3) Czas spędzany z bliskimi

Obecność bliskich, serdecznych osób leczy jak najlepsze lekarstwo. Dzieje się tak dlatego, że mamy poczucie bezpieczeństwa, czujemy, że jesteśmy komuś potrzebni i że inni nas wspierają. To działa jak najlepszy wentyl bezpieczeństwa i niweluje napięcie, pozwala z dystansem spojrzeć na problemy.

4) Oddychanie brzuchem

Już w starożytnych Indiach i Chinach odkryto, że najskuteczniejszym sposobem na wyciszenie jest rytmiczny głęboki oddech. Większość z nas oddycha źle wyłącznie piersiami, piersiami więc płytko, co sprawia, że nie następuje całkowita wymiana powietrza, które zalega w dolnej części płuc. To z kolei blokuje nasze energetyczne kanały i sprawia, że nie pozbywamy się stresu.

5) Biofeedback"

To najnowsza metoda likwidowania stresu, której poddawani byli do tej pory tylko sportowcy i kosmonauci. Metoda ta polega na zbadaniu rodzaju fal, które wytwarza nasz mózg i zastosowaniu ćwiczeń, bardzo przypominających udział w grze komputerowej. Efektem terapii jest zwiększenie odporności psychicznej i wyraźna poprawa nastroju.

6) Zioła na uspokojenie

Napary z ziół to najlepszy środek na szybkie pozbycie się napięcia i zdenerwowania.

Naturalną konsekwencją życia w stresie jest potrzeba jego odreagowania. Nie wszyscy potrafią sobie poradzić w sposób naturalny i neutralny dla organizmu: oddając się lekturze, idąc na spacer, do teatru, czy w przypadku zaostrzenia objawów zdecydować się na wizytę u lekarza. 

              W dzisiejszych czasach żyje się szybko. Przed współczesnym człowiekiem piętrzą się problemy, z którymi nie spotykali się nasi rodzice czy dziadkowie: współzawodnictwo, ciągła rywalizacja, ryzyko utraty pracy, anonimowość. 
To wszystko stanowi doskonałą pożywkę dla stresu, który jest nie tylko przyczyną problemów emocjonalnych i uzależnień ale także leży bezpośrednio lub pośrednio u podstaw wielu groźnych chorób takich jak choroby układu krążenia, pokarmowego czy nerwowego.
Nie trzeba być nawet szczególnie uważnym obserwatorem, aby dostrzec, że z każdym rokiem nasze życie staje się coraz intensywne, a tempo jego systematycznie wzrasta. Za postęp cywilizacyjny i oderwanie od środowiska naturalnego płacimy coraz wyższą cenę. Tą ceną jest między innymi nasze zdrowie. Każdego dnia podlegamy różnym naciskom, wymaganiom i ograniczeniom. Sytuacje stresowe zaliczane są do grupy czynników najbardziej niebezpiecznych dla zdrowia psychicznego człowieka.
U progu trzeciego tysiąclecia stres stał się wrogiem publicznym numer jeden, dlatego powinniśmy nauczyć się nad nim panować.



Wpływ stresu na zdrowie człowieka.



Jakie negatywne skutki dla zdrowia ma nadmiar stresu?

Gdy stres pomaga nam stawić czoło jakiemuś niebezpieczeństwu (co przypuszczalnie było korzystną dla naszego organizmu cechą w procesie ewolucji), to dobrze spełnia swoje zadanie. 

W życiu współczesnym natomiast niepokój jest najczęściej nieproporcjonalny do rozgrywających się wydarzeń i nieuzasadniony - strapienie ogarnia nas w sytuacjach, z którymi musimy żyć albo które sobie wyimaginowaliśmy, a nie w obliczu rzeczywistych niebezpieczeństw, z którymi musimy się zmierzyć.                    

Przysadka mózgowa reguluje wydzielanie adrenokortykotropiny (ACTH), głównego hormonu wydzielanego przez organizm w stresującej sytuacji, mobilizującego ciało do walki lub ucieczki. Zmiany w przysadce wywołane długim stanem stresu lub silnym przeżyciem powodują nadmierne wydzielanie się tego hormonu - szczególnie w hipokampie, ciele migdałowatym i miejscu sinawym - alarmując ciało o zagrożeniu, którego w istocie nie ma. Kolejnymi hormonami związanymi z odczuwaniem stresu są aminy katecholowe: adrenalina i noradrenalina. One również w przypadku zagrożenia mobilizują ciało do działania.

W zamieszczonym w "Archives of Internal Medicine" przeglądzie rozległych badań nad związkiem między stresem a chorobami psycholog z Yale, Bruce McEven, podaje długą listę negatywnych skutków stresu. 
Obejmuje ona obniżenie odporności organizmu do poziomu, w którym następuje gwałtowne przyspieszenie przerzutów raka, zwiększenie podatności na zakażenia wirusowe, spotęgowanie procesu odkładania się blaszek miażdżycowych prowadzące do arteriosklerozy i nadkrzepliwości powodującej zawał mięśnia sercowego, przyspieszanie początku cukrzycy typu I i rozwoju cukrzycy typu II oraz - u astmatyków - pogorszenie się ich stanu albo wyzwolenie ataków astmy. 
Stres może również prowadzić do owrzodzenia układu trawiennego, wywołując symptomy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i zapalenia jelit. Nawet sam mózg odczuwa długofalowe negatywne skutki przedłużającego się stresu. Jednym z nich jest uszkodzenie hipokampa, a zatem upośledzenie pamięci.


Najczęściej odczuwanymi na codzień dolegliwościami związanymi ze stresem i napięciem są: ból szyi, bóle głowy, ból w dolnej części pleców, uczucie dławienia w gardle, drżenie kończyn, przyspieszone trrzepotanie powiek oraz inne tiki nerwowe, a także przyspieszony puls, kołatanie serca, przyspieszone oddychanie, nadmierne pocenie, suchość w gardle i ustach oraz utrudnione przełykanie.





Jak stres może wpłynąć na psychikę?




Objawy Stresu


                Ważne jest żeby nauczyć się rozpoznawać, gdy poziom stresu jest poza naszą kontrolą. Objawy przeciążenia stresem mogą być właściwie nieograniczone i zależą od jednostki. Należy zdać sobie sprawę z tego jak reagujemy na nadmiar stresu. 



Mogą występować trzy rodzaje reakcji:

  • Pobudzenie – stres stymuluje do działania, często powoduje złość i zbyt emocjonalną reakcję, podczas której „wypalamy” się psychicznie i fizycznie
  • Wycofanie – zamykanie się w sobie, zaporzeczanie istnieniu czynnika stresującego, wykazywanie bardzo mało emocji, jest to reakcja depresyjna
  • Paraliż – stres wywołuje silną reakcję emocjonalną uniemożliwając równocześnie podjęcie jakichkolwiek działań, stres powoduje napięcie i paraliż.

Poniżej przedstawię niektóre znaki ostrzegawcze i objawy stresu. Możemy je podzialić na objawy poznawcze, emocjonalne, fizyczne i behawioralne.


Objawy poznawcze:
  • Problemy z pamięcią
  • Dekoncentracja
  • Trudności z oceną sytuacji
  • Postrzeganie jedynie negatywnych stron sytuacji
  • “Rozbiegane” myśli
  • Nieuzasadniony lęk
  • Niepokój
Objawy emocjonalne:
  • Zły humor, ogólne niezadowolenie
  • Drażliwość
  • Nadmierne pobudzenie – brak zdolności do relaksu, odpoczynku
  • Uczucie przytłoczenia
  • Poczucie samotności i izolacji
  • Depresja
Objawy fizyczne:
  • Bóle i inne dolegliwości
  • Biegunki lub zaparcia
  • Zawroty głowy, nudności, wymioty
  • Bóle w klatce piersiowej, szybkie bicie serca
  • Częste przeziębienia – obniżenie odporności
  • problemy z aktywnością seksualną
Objawy behawioralne:
  • Zwiększony lub zmniejszony apetyt
  • Nadmiar snu lub bezsenność
  • Izolowanie się od innych
  • Zaniedbywanie obowiązków
  • Nadużywanie alkoholu, papierosów, narkotyków – aby się zrelaksować
  • Nerwowe nawyki (np. obgryzanie paznokci)

                Należy jednak pamiętać, że powyższe objawy mogą być wywoływane również przez inne schorzenia. Jeżeli obserwujemy u siebie kilka powyższych objawów najlepiej poradzić się lekarza. Ogólne badania wyjaśnią czy objawy są wynikiem stresu czy są spowodowane przez inny czynnik.

Przyczyny Stresu




              Przyczyn stresu jest bardzo wiele. Niemal każdy z nas znajduje powody, aby się stresować. Wypływa to głównie z obaw, lęków i strachu przed czymś nowym, nieznanym. Najczęściej emocje te tworzą się na poziomie podświadomym i nawet jeśli wiemy, że nie ma się czego obawiać – i tak strach robi swoje. Ciało reaguje w sposób automatyczny, wydzielając pot, wytwarzając nieprzyjemne uczucia, drżenie i mikroruchy zauważalne na twarzy. Jest to reakcja nerwowa na wydzielane hormony stresu. Ich podwyższony poziom utrzymujący się przez dłuższy czas, ma negatywny wpływ na zdrowie i funkcjonowanie naszego organizmu.

             Powodem reakcji stresowej jest też wiele sytuacji, z którymi spotykamy się wielokrotnie każdego dnia: uliczny hałas,brak czasu na załatwienie wszystkich pilnych spraw czy choćby przejście przez ruchliwą ulicę, co także wymaga od nas wzmożonego wysiłku psychicznego, nawet jeśli nie zdajemy sobie z tego sprawy.


LISTA NAJCZĘSTSZYCH PRZYCZYN WYSTĘPOWANIA STRESU:

  • 1. Zła organizacja pracy,

  • 2. Zajmowanie wysokich i odpowiedzialnych stanowisk,

  • 3. Ograniczone poczucie prywatności,

  • 4. Naruszanie naszej prywatności przez kogoś,

  • 5. Życie w ciągłym biegu,

  • 6. Nadmiar obowiązków,

  • 7. Presja wywierana np. przez naszego pracodawcę,

  • 8. Presja czasu,

  • 9. Nieprzewidziane sytuacje/zdarzenia,

  • 10. Wymagania stawiane przez rynek,

  • 11. "Wtrącanie" się kogoś w nasze sprawy,

  • 12. Zagrożenie dobrego bytu,

  • 13. Wszelkiego rodzaju zmiany,

  • 14. Problemy zdrowotne,

  • 15. Problemy finansowe,

Stres - WPROWADZENIE




STRES jest naturalną reakcją organizmu.  Najczęściej bywa rozumiany jako reakcja na trudne sytuacje, zbyt duże przeciążenie (zarówno fizyczne jak i psychiczne), zbyt silne bodźce. Stres nie jest przyjemny, w powszechnym odbiorze jest uważany za zjawisko szkodliwe, ale w małej dawce może być nawet mobilizujący. Gorzej, gdy stres trwa długo i jest bardzo silny. Nadmierny stres powoduje choroby przede wszystkim takie jak zaburzenia lękowe (nerwicowe) i depresyjne, oraz obniża skuteczność naszego działania. Osoby żyjące w mieście wykazują większą aktywność ciała migdałowatego podczas sytuacji stresowej niż osoby ze wsi.




RODZAJE STRESU:


Stres jest czymś niewątpliwie nieprzyjemnym, dlatego też wielu specjalistów pracuje nad tym jak się go pozbyć. Są określone przez specjalistów, lekarzy i innych, rodzaje stresu, którego doświadczamy.

Jednym z tychże rodzajów jest stres tak zwany biologiczny. Biologiczny stres dotyczy sytuacji, w których czujemy niepokój związany z zagrożeniem życia lub też zdrowia. Organizm człowieka, uwalnia wtedy nieprzebrane ilości hormonu zwanego adrenaliną. Innym rodzajem stresu, jest stres psychologiczny. Ten rodzaj stresu jest spowodowany lękiem przed stratą kontroli, bądź też obawą i lekiem przed stawianymi przed nami wymaganiami, które sprawiają wrażenie przerastających nas. 




FAZY STRESU:
  • faza alarmowapoczątkowa, alarmowa reakcja zaskoczenia i niepokoju z powodu niedoświadczenia i konfrontacji z nową sytuacja.
  •              faza przystosowania (odporności) - organizm uczy się skutecznie i bez nadmiernych zaburzeń radzić sobie ze stresorem. Jeśli organizm poradzi sobie z trudną sytuacją wszystko wraca do normy. W innym wypadku następuje trzecia faza,
  •       faza wyczerpaniastałe pobudzenie całego organizmu (przewlekły stres) prowadzi do wyczerpania zasobów odpornościowych, co może prowadzić do chorób psychosomatycznych. W szczególnych wypadkach prowadzi nawet do śmierci.




Stres sprawia że tracimy radość z życia i z codzienności, która nas spotyka, ogarnia nas brak pewności siebie i inne mniej lub bardziej utrudniające życie objawy. Każdy z nas miewa złe chwile, jednak trzeba je przezwyciężyć by stać się mocniejszym w przyszłym życiu, które jeszcze przed nami.